Inessa

(Chuev): Λένε ότι η Armand ήταν η ερωμένη του Λένιν.

Έτσι λένε. Γράφει ο Λένιν, “Γλυκιά, γλυκιά φίλη! Γεια σου αγαπημένη φίλη!” Θυμάμαι την Inessa Armand καλά. Δεν ήταν τύπος Ρωσίδας. Καλή κυρία. Στο δικό μου μυαλό δεν υπήρχε τίποτα το ιδιαίτερο πάνω της... Ο Λένιν της φερόταν πολύ στοργικά.

Ο Μπουχάριν μου είπε έξω απ' τα δόντια ότι ήταν το πάθος του Λένιν. Ήταν πολύ κοντινός του Λένιν, και πιθανότατα ήξερε την Inessa καλά. Θυμάμαι ότι ο Μπουχάριν κι εγώ μοιραστήκαμε ένα δωμάτιο στο Hotel European στην Πετρούπολη. Πήγαμε σε ένα συνέδριο εκεί. Ήταν όταν ακόμα ήμασταν μαζί και είχαμε διώξει τον Ζινόβιεφ από το συνέδριο, προτού στείλουμε τον Κίροφ στο Λένινγκραντ. Ο Μπουχάριν κουβέντιαζε για διάφορα πράγματα... Ήταν κεφάτος, πνευματώδης, αστειευόταν πολύ. Ένας αρχηγός των δεξιών. Είχε την ψυχή ενός αγρότη.

(Chuev): Τι κρίμα για το Μπουχάριν.

“Μπορείς να διαλέξεις να είσαι ή να μην είσαι ποιητής, αλλά πρέπει να είσαι πολίτης.” Πολύ καλοειπωμένα, εκπληκτικά λόγια. Πολλοί τα επαναλάμβαναν τότε...

Η Inessa Armand είχε έναν Γάλλο σύζυγο. Νομίζω ότι ήταν κατασκευαστής. Αυτή ζούσε στο εξωτερικό πολύ καιρό, και εκεί ήταν που τη γνώρισε ο Λένιν. Αυτή προετοίμαζε κάποια ομιλία και εξέθεσε στον Λένιν την άποψή της. Είχε κάνει κριτικές παρατηρήσεις πάνω σε μια φράση του Ένγκελς. Ο Λένιν της ξεκαθάρισε κάποια πράγματα και έγραψε: “Είμαι ενάντιος σε μια τέτοια κριτική του Ένγκελς. Έχε στο νου ότι εξετάζω με ιδιαίτερη περίσκεψη οποιαδήποτε απόπειρα κριτικής στο Μαρξ και τον Ένγκελς. Ήταν αληθινοί άνθρωποι, και υπάρχουν πολλά για να διδαχτούμε από αυτούς.” Αυτή ήταν η ουσία αυτού που έγραψε. Διόρθωσε την Armand ώστε να μην χάσει το χρόνο της. Σαν να ήταν όλο αυτό αποτέλεσμα μιας παρερμηνείας.

(27-4-73)

(Chuev): Λένε ότι η Krupskaya (σημείωση: η σύζυγος του Λένιν) επέμενε να εκδιωχθεί η Inessa Armand από τη Μόσχα...

Είναι πιθανό αυτό. Ήταν μια ασυνήθιστη κατάσταση. Ο Λένιν, για να το θέσω ωμά, είχε ερωμένη. Και η Krupskaya ήταν ένας άρρωστος άνθρωπος.

(16-2-85)