Μόλοτοφ: Εγώ αυτή την άποψη έχω για τη διαπαιδαγώγηση των νέων -και
όχι μόνο των νέων- αλλά επίσης και των ηλικιωμένων που επέζησαν χάριν
του μυαλού τους και ανθρώπων μέσης ηλικίας που δε σκέφτονται πάνω σε
αυτά τα ερωτήματα, δεν υπάρχει κάτι άλλο για να στηριχτούν, εκτός από το
Λένιν. Αλλά ο Λένιν θεωρείται ότι είναι παλιός και επομένως χρειάζεται
κάτι νέο. Ομως το γεγονός βρίσκεται στο ότι είναι απαραίτητο να ανυψωθεί
η πάλη σε ένα ορισμένο νέο στάδιο και όλα θα αποκαλυφθούν με ένα νέο
τρόπο. Είναι απαραίτητο πολλά να τα δούμε με νέο τρόπο...
Συμβουλεύω να διαβαστεί το έργο του Λένιν «Η πολιτική και η οικονομία στην εποχή της δικτατορίας του προλεταριάτου», γραμμένο στα τέλη του 1919. Μπορώ τώρα να σας το πω με δικά μου λόγια και μετά να το διαβάσετε προκειμένου να εμβαθύνετε. Σε αυτή την περίπτωση μεταφέρω ακριβώς τη διατύπωση.
Τι είναι σοσιαλισμός; Διατυπώθηκε ως εξής: Ο σοσιαλισμός είναι εξάλειψη των τάξεων. Η εξάλειψη των τάξεων είναι δυνατή μόνο στη δικτατορία του προλεταριάτου. Γι' αυτό είναι απαραίτητη η δικτατορία του προλεταριάτου. Χωρίς αυτήν οι τάξεις δεν μπορούν να εξαλειφθούν.
Εμείς έχουμε εξαλείψει την τάξη των εκμεταλλευτών. Εδώ όμως διατηρούμε τους αγρότες, τους συνεταιρισμένους αγρότες, ενώ δεν πρέπει να τους διατηρούμε, εάν θέλουμε την ευτυχία τους. Πρέπει να ελευθερωθούν από αυτά τα κολχόζ και να γίνουν εργάτες του σοσιαλιστικού χωριού. Εδώ οι υποστηρικτές του αγρότη, της δημοκρατίας, είναι στην κυριολεξία αντιδραστικοί. Αυτοί θέλουν να διατηρήσουν τον αγρότη με αυτή τη μορφή, στην οποία βρίσκεται, θέλουν να παγιώσουν την κατάσταση. Θόλωσαν μέσα στο μικροαστισμό τους.
29.7.1971, 12.12.1972, 30.6.1976
Μόλοτοφ: Ολοι αναφέρονται στο Λένιν. Ο ιστορικός Γκλέιζερμαν γράφει, αναφερόμενος στη «Μεγάλη πρωτοβουλία» του Λένιν, ότι ο κομμουνισμός είναι αταξική κοινωνία, η διαδικασία εξάλειψης των τάξεων είναι παρατεταμένη και τελικά θα εξαλειφθούν στον κομμουνισμό. Και αυτοί αυτό προωθούν. Αλλά το γεγονός είναι ότι ολόκληρος ο μαρξισμός, όλη η διαλεκτική του μαρξισμού απαιτεί υποχρεωτικά την ιστορική ανάπτυξη. Ολα εξετάζονται στην ανάπτυξη και πουθενά δε σταματά η διαδικασία. Επομένως ο Λένιν είχε δίκιο στο γεγονός ότι ο σοσιαλισμός είναι εξάλειψη των τάξεων. Αυτό σημαίνει ότι οι διαφορές δε θα είναι κοινωνικές, αλλά τελικά θα εξαλειφθούν, φυσικά, στη συνέχεια... Πράγματι ο άνθρωπος αναπτύσσεται από μικρός σε επιστήμονα. Είσαι παιδί. Μετά έφηβος. Αυτό το ήδη νεαρό άτομο είναι σε ηλικία για σπουδές. Αυτός είναι ήδη νέος επιστήμονας. Αυτός είναι ήδη ενήλικος επιστήμονας. Να χαράξουμε όριο είναι φυσικά αδύνατο.
Τσούεφ: Εντούτοις ο Λένιν υπέθετε ότι θα εξαλειφθούν οι τάξεις στο σοσιαλισμό.
Μόλοτοφ: Δεν υπέθετε. Αυτό αντιστοιχεί πλήρως στη θεωρία του. Ομως αυτό δε σημαίνει ότι όλα θα ολοκληρωθούν, αλλά θα συνεχιστούν παραπέρα. Ομως ο Λένιν δεν αφήνει την εξάλειψη των τάξεων για τον κομμουνισμό. Αυτό είναι το θέμα. Αλλά αυτοί το βάζουν κατά μέρος και σε αυτό στηρίζονται. Δεν υπάρχει επαναστατικότητα. Δε γίνεται να το αφήνουμε έτσι. Μερικές φορές είναι απαραίτητο να αναβάλλουμε κάτι για να προετοιμαστούμε. Αλλά να το πούμε. Ομως εδώ μετέφεραν την εξάλειψη των τάξεων στον κομμουνισμό. Το θέμα είναι ότι δεν μπορεί να προσεγγιστεί ο κομμουνισμός χωρίς επίλυση αυτού του καθήκοντος. Αυτό είναι το σημαντικότερο. Αυτοί προσπαθούν να υπερπηδήσουν αυτό το δύσκολο καθήκον. Να το υπερπηδήσετε είναι αδύνατο!
Στους μικροαστούς, λέει ο Λένιν, είναι χαρακτηριστική η αποστροφή από την ταξική πάλη του προλεταριάτου. Ονειρό τους είναι να ανταπεξέλθουν χωρίς αυτή, έχουν την τάση να λειάνουν και να αμβλύνουν τις αιχμηρές γωνίες. Και ο Μαρξ έλεγε: Μεταξύ του καπιταλισμού και του κομμουνισμού, σε αυτή τη μεταβατική περίοδο, δεν μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο εκτός από τη δικτατορία του προλεταριάτου. Σε μας τώρα το προτείνουν ως εξής: Μεταξύ του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού! Αυτό το έχουν αλλάξει κατ' αυτό τον τρόπο σε όλη τη βιβλιογραφία. Και στο Πρόγραμμα.
28.4.1976
Κβανταλιάνι: Τελειώσατε την πάλη.
Μόλοτοφ: Τίποτα δεν τελειώσαμε ακόμα.
Κβανταλιάνι: Μέσα στη χώρα.
Μόλοτοφ: Και μέσα στη χώρα ακόμα τίποτα δεν έχουμε τελειώσει. Τις βάσεις μόνο κτίσαμε.
Κβανταλιάνι: Το ...επέτρεψε ο Χρουστσιόφ...
Μόλοτοφ: Ναι, και όσο ζούσε ο Χρουστσιόφ, και τώρα, δεν έχει τελειώσει. Αντίθετα η ιδεολογία, η οποία περιέχεται στο Πρόγραμμα του ΚΚΣΕ, μας φρενάρει.
Τσούεφ: Το Πρόγραμμα. Το Πρόγραμμα δεν είναι σωστό, Θεέ μου.
Μόλοτοφ: Δεν είναι το ότι δεν είναι σωστό. Φρενάρει την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Οι εργαζόμενοι εργάζονται και προωθούν την υπόθεση. Οι αγρότες, οι συνεταιρισμένοι αγρότες πάνε αργά, αλλά πηγαίνουν προς τα εμπρός. Δεν έχουν ουσιαστική καθοδήγηση. Αντίθετα, οι άνθρωποι μπερδεύονται από ανησυχίες για σοβαρά ζητήματα. Πουθενά στο Μαρξ, στον Ενγκελς, στο Λένιν δεν υπάρχει τέτοιος σοσιαλισμός, όπου η κυριαρχία των χρημάτων συνεχίζεται. Δεν υπάρχει κανένας τέτοιος σοσιαλισμός! Βρείτε τον. Αλλά σε εμάς συνεχίζεται (σ.μ η κυριαρχία των χρημάτων). Πουθενά στο Μαρξ, στον Ενγκελς, στο Λένιν δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, όπως λέμε, ώστε στον αναπτυγμένο, δομημένο ολοκληρωτικά σοσιαλισμό να υπάρχουν δύο μορφές ιδιοκτησίας. Δεν υπάρχει κανένας τέτοιος σοσιαλισμός! Αντί να υπερνικήσουμε τα κατάλοιπα της μεταβατικής περιόδου, εμείς τα συντηρήσαμε, φρενάραμε τα πάντα και θεωρούμε ότι χτίζουμε τον κομμουνισμό. Αυτό είναι γελοιότητα. Η ιδεολογία (σ.μ. του Προγράμματος) σε αυτό οδηγεί.
Τσούεφ: Στα «Οικονομικά προβλήματα» ο Στάλιν προσεγγίζει σωστά αυτό το ζήτημα;
Μόλοτοφ: Σωστά. Στην αρχή ήταν αναποφάσιστος, ενώ στο τέλος πήρε τη ακλόνητη θέση. Το προσέγγισε εξαιρετικά σωστά. Ομως δεν έγινε κατανοητό απ' όλους μας. Εκεί είναι το λάθος του και λογομάχησα μαζί του. Μου έδωσε να διαβάσω από το χειρόγραφο, και αυτό που ήδη είχε δημοσιευθεί, και το δεύτερο το οποίο δούλευε. Ομως, να, ούτε στο Μαρξ ούτε στον Ενγκελς ούτε στο Λένιν υπάρχει τέτοιο πράγμα, ότι στο σοσιαλισμό υπάρχουν χρήματα, υπάρχουν πουγκιά.
Τα κολχόζ είναι μεταβατική μορφή. Μεταβατική! Και δεν υπάρχει κανένας σοσιαλισμός με δύο μορφές ιδιοκτησίας και μάλιστα ολοκληρωμένος σοσιαλισμός. Ομως λέμε ότι έχουμε αναπτυγμένη σοσιαλιστική κοινωνία κι έτσι εφησυχάζουμε, φρενάρουμε. Πρέπει να απορυθμίσουμε και να αναπτύξουμε όλες τις δυνάμεις του λαού. Αυτά όλα θα ατσαλωθούν, θα βρουν το δρόμο τους. Αλλά τώρα οι ηγέτες μας δεν καταλαβαίνουν και εκείνοι οι οποίοι τους προωθούν τα έγγραφα, είναι απλά μικροαστοί ιδεολόγοι, οι οποίοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Οι βάσεις ήδη έχουν χτιστεί, πίσω δεν μπορούν να γυρίσουν. Και να τι λένε: «Αυτός είναι αναπτυγμένος σοσιαλισμός! Περνάμε στον κομμουνισμό!» κλπ. Δεν περνάμε πουθενά! Κι ο Μπρέζνιεφ είναι ένας από αυτούς τους ηγέτες, που δεν το κατάλαβαν αυτό, όχι επειδή δε θέλουν, αλλά επειδή είναι διαποτισμένοι με τη μικροαστική ιδεολογία. Μικροαστική! Απ' αυτό το «αγαθό» (σ.μ το μικροαστισμό) έχουμε ακόμα πάρα πολύ και δεν μπορεί παρά να μας φρενάρει. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι δε θα βρείτε σοβαρούς ανθρώπους που να σκέφτονται πάνω σε αυτό. Ακουσε κανείς, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, ότι είναι απαραίτητο -τάχα- να κινηθούμε με βάση το πώς είναι δομημένος ο σοσιαλισμός από τους Μαρξ, Ενγκελς, Λένιν; Δε θα βρείτε κανέναν.
Τσούεφ: Πώς θα το κινήσουμε, από πού θ' αρχίσουμε; Από τα κολχόζ ή από τι;
Μόλοτοφ: Στην πραγματικότητα από τα κολχόζ.
Τσούεφ: Να εξαλειφθούν τα κολχόζ, να περάσουν στην κρατική ιδιοκτησία;
Μόλοτοφ: Ναι, ναι. Ομως για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο να κάνουμε τεράστια προπαρασκευαστική δουλειά, αλλά ακόμα δεν την κάνουμε -επειδή υποθετικά όλα τα κάναμε- και καθυστερούμε την προπαρασκευαστική δουλειά για την εξάλειψη και των κολχόζ, και των χρημάτων. Και πρέπει να πω ότι εκτός από το Στάλιν, κανένας δεν έδειξε την αποφασιστικότητα. Και, ναι, ακόμη δεν καταλάβαινα, απλά διάβασα και συζήτησα αυτό το θέμα με το Στάλιν. Και ο Στάλιν καταρχάς αυτό το διατύπωνε διστακτικά, αλλά στην τελευταία επιστολή -20 χρόνια πριν- με βεβαιότητα είπε ότι τα κολχόζ αρχίζουν ήδη να φρενάρουν (σ.μ. την πορεία της οικοδόμησης). Τώρα τα κολχόζ μπορούν να υπολογίζουν στα μέσα που διαθέτουν. Ομως εάν το κράτος συμβάλει σε αυτή την υπόθεση, οι ρυθμοί θα πάρουν τεράστιες διαστάσεις. Στο Πρόγραμμα λέγεται ότι τα κολχόζ πρέπει να έχουν πρότυπο τα σοβχόζ. Αλλά γιατί να μην περάσουν στα πρότυπα, εάν ήδη είμαστε τόσο έτοιμοι, εάν οικοδομούμε τον κομμουνισμό; Δεν μπορούμε να φλυαρούμε ατελείωτα. Ομως το θέμα είναι ότι οι υποθέσεις μας πηγαίνουν άσχημα - εκμηχάνιση, βιομηχανοποίηση. Η Αμερική δεν έχει ανάγκη ούτε από ψωμί ούτε από βαμβάκι ούτε από τεύτλα. Γιατί; Επειδή γύρω-γύρω υπάρχουν μηχανές. Ολα είναι εξ ολοκλήρου μηχανοποιημένα. Αν μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό, θα τους ξεπεράσουμε. Εντούτοις, αντί να επικεντρωθούμε σε αυτό και με βάση αυτό να κινηθούμε, κάνουμε τώρα κολοσσιαίες επενδύσεις στη γεωργία... Αν περνάγαμε στο σοβιετικό τύπο αγροκτημάτων την οικοδόμηση, όπου το κράτος θα τα κάνει όλα για να εξασφαλίσει την ολόπλευρη και σύνθετη μηχανοποίηση, αυτό θα ήταν αξιοπρόσεκτο. Απλά αξιοπρόσεκτο. Θεωρώ ότι δεν είναι το πρόβλημά μας η αγροτική οικονομία. Θα το λύσουμε γρήγορα, όμως προς το παρόν δε μας φτάνουν οι μηχανές, προσαρμοζόμενες σε διαφορετικές περιοχές, διασυνδεδεμένες με τις διαφορετικές καλλιέργειες, με τα διαφορετικά είδη. Αν τακτοποιήσουμε κατάλληλα τη μηχανοποίηση, επιστημονικά και οικονομικά επαρκώς, εύκολα θα υλοποιήσουμε αυτούς τους στόχους. Δεν πρέπει να παραμείνουμε στο στρατιωτικό εξοπλισμό. Να, εδώ πρέπει να ρίξουμε όλες τις δυνάμεις...
Τσούεφ: Βιομηχανία, κύριο ζήτημα. Με αυτό αναμετρούνται.
Μόλοτοφ: Βεβαίως. Και με τίποτα περισσότερο. Τώρα βρισκόμαστε σε πολύ ευνοϊκή θέση. Η μόνη χώρα σε όλο τον κόσμο που δεν εξαρτάται από το ξένο πετρέλαιο, το αέριο. Η Αμερική εξαρτάται, η Γαλλία, η Αγγλία, όλοι... Εμείς είμαστε πλήρως απεξαρτημένοι. Μόνο οι μηχανές δε μας επαρκούν. Και ικανούς ανθρώπους διαθέτουμε. Αλλά το κύριο ζήτημα, φυσικά, είναι η εκμηχάνιση. Αξίζει να το καταλάβουμε αυτό. Να ακολουθήσουμε αυστηρά αυτή τη γραμμή και πολύ γρήγορα θα πάμε μπροστά.
...Να, πρέπει να καταλάβουμε τι είναι σοσιαλισμός, να καταλάβουμε αυτή την υπόθεση.
Τσούεφ: Τώρα κανένας, έστω και γενικά, δε μιλά για αυτό.
Μόλοτοφ: Ναι, τι σημαίνει «κανένας»; Μιλούν. Πάρα πολλοί. Μιλούν οι φιλόσοφοι και οι οικονομολόγοι. Υπάρχουν δύο βιβλία για τις βάσεις του επιστημονικού κομμουνισμού. Υπό τη συντακτική ευθύνη του διευθυντή του ιδρύματος μαρξισμού-λενινισμού, του ακαδημαϊκού Φεντοσέεβ. Διαβάστε λίγο, τι έκανε εκεί στο Μαρξ, τον Ενγκελς και το Λένιν.
Τσούεφ: Μπερδεύτηκε;
Μόλοτοφ: Ναι. Εξ ολοκλήρου... Μας πονοκεφάλιασε: ειρήνη, ειρήνη, ειρήνη! Ο Νίξον δε θα σας φέρει την ειρήνη. Ναι, θα υπάρξει σκληρή πάλη, χωρίς αυτή ακόμα δεν θα το ξεπεράσουμε. Αλλά εδώ το παίζουν ντροπαλοί: Ειρήνη, ειρήνη! Καλύτερα να του κοπεί το χέρι παρά να γράφει αυτές τις αηδίες! Ειρήνη, ειρήνη! Πρέπει να κατακτηθεί!
...Κάτι χρησιμοποιήσαμε: αναμειχθήκαμε τώρα στην Εγγύς Ανατολή. Ομως το να αναμειγνύεσαι για πολύ είναι επιβλαβές. Το θεωρώ ως μεγάλη απροσεξία μας: προτείναμε στα Ηνωμένα Εθνη ότι εφόσον οι συνεργάτες μας συμφωνούν, χάριν της ειρήνης στην Εγγύς Ανατολή πρέπει να αποσύρουμε τα στρατεύματά μας.
Τσούεφ: Και οι Αμερικανοί τα δικά τους.
Μόλοτοφ: Γιατί να αναμειχθούμε; Αυτό είναι ήδη περιττό. Εμείς χρησιμοποιήσαμε το Σαντάτ, ώστε να εξοπλιστούν πιο πολύ οι Αραβες και να αντισταθούν στους ιμπεριαλιστές και τώρα αυτοί μας αναγκάζουν με κάποιο τρόπο να υποκλιθούμε στους Αραβες. Οι Αραβες κατάλαβαν ότι είναι απαραίτητο να ενωθούν, άρχισαν να ανεβάζουν τις τιμές, να περιορίζουν τις παραδόσεις στο πετρέλαιο - έτσι που για μας είναι ευνοϊκό. Αφήστε το Σαντάντ να ασχολείται με αυτό. Είναι κακό για μας; Με τη βοήθειά μας θα γίνει πιο ενεργός. Εάν αποσυρθούμε, θα προσφέρουμε υπηρεσίες στους ιμπεριαλιστές...
Κβανταλιάνι: Ο Βλαντιμίρ Ιλιτς Λένιν, ο Ιωσήφ Στάλιν θα συμφιλιώνονταν με την εξολόθρευση του Κομμουνιστικού Κόμματος από το Σαντάντ;
Μόλοτοφ: Ω, σκεφθείτε! Να, ο Λένιν υπέγραψε την ειρήνη του Μπρεστ και ο Στάλιν υπέγραψε ειρήνη με το Χίτλερ. Δεν ήταν ανόητοι, αλλά έξυπνοι, όμως εσείς προσεγγίζετε το ζήτημα πολύ πρωτόγονα.
Κβανταλιάνι: Ομως τότε δεν υπήρχε άλλη διέξοδος.
Μόλοτοφ: Είναι απαραίτητο να κατανοούμε πότε χρησιμοποιούμε όλα τα μέσα. Η ειρήνη του Μπρεστ ήταν άσεμνη, ο Λένιν την υπέγραψε και ο Τρότσκι ήταν ενάντια. Πόσο έξυπνος ήταν ο Τρότσκι! Με το Χίτλερ συνάψαμε ειρήνη, όμως τελικά μας επιτέθηκαν. Τι ήμασταν; Ανόητοι; Κερδίσαμε σχεδόν δύο χρόνια. Κερδίσαμε!
Υπογράψαμε τη συνθήκη για την απαγόρευση πυρηνικών δοκιμών - συμφωνία με τους ιμπεριαλιστές της Αμερικής και της Αγγλίας ενάντια στη σοσιαλιστική Κίνα. Γιατί να απαγορεύσουμε στην Κίνα να έχει αυτό το όπλο; Η Κίνα έγραψε στα παλιά της τα παπούτσια αυτή τη συμφωνία κι έφτιαξε το όπλο. Την έγραψε και η Γαλλία. Αλλά αποδειχτήκαμε γυμνοί κι αυτό έδωσε το βασικό επιχείρημα στο Μάο Τσε Τουνγκ προκειμένου να απομακρυνθεί από τη Σοβιετική Ενωση. Ακριβώς αυτοί (σ.μ. Αμερικάνοι και Αγγλοι) υπέγραψαν, προκειμένου να βοηθήσουν να γίνει ρήγμα ανάμεσα στην Κίνα και τη Σοβιετική Ενωση. Τώρα αυτό δεν μπορεί να διορθωθεί. Αλλά οι Κινέζοι στη συνέχεια κατρακύλησαν παραπέρα, επειδή δεν είναι μαρξιστές - είναι ημι-μαρξιστές.
Τσούεφ: Προφανώς ο Χρουστσιόφ μας ώθησε σε αυτό.
Μόλοτοφ: Δεν μας ώθησε, αλλά απλά μας έσυρε σε αυτό το θέμα. Υπογράφηκε η συμφωνία: Ειρήνη, ειρήνη! Ναι, η ειρήνη χωρίς τον πόλεμο δεν μπορεί να υπάρξει.
Κβανταλιάνι: Δίνουμε δισεκατομμύρια σοβιετικών χρημάτων στο εξωτερικό και κατέρρευσαν!
Μόλοτοφ: Πού κατέρρευσαν αυτά;
Κβανταλιάνι: Στη Χιλή, παραδείγματος χάριν. Εσείς μας είπατε αμέσως, αρκετά χρόνια πριν, ότι η Χιλή δε θα κρατηθεί για πολύ.
Μόλοτοφ: Είναι καλό ότι υπήρξε η Χιλή. Ακόμα αρκετές παρόμοιες Χιλές θα υπάρξουν - νίκες και ήττες.
Τσούεφ: Βοήθεια στο Σαντάντ...
Μόλοτοφ: Αυτές είναι καθημερινές ανθρώπινες συνομιλίες. Αγοραίες.
Τσούεφ: Εάν στραφεί προς τους Αμερικανούς;
Μόλοτοφ: Εάν! Υποχρεωτικά θα στραφεί!
Τσούεφ: Αντε, θα σωπάσω. Υπάρχουν καλές λέξεις: Θα ζήσουμε, θα δούμε. Η ιστορία αποδεικνύει... Να, στον Τσώρτσιλ, στο «Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος»...
Μόλοτοφ: Δε μελετάτε σωστά την Ιστορία. Εσείς τη μελετάτε μόνο σύμφωνα με αυτά που λέει ο Τσώρτσιλ και εάν θα στηριχτείτε σε αυτόν θα κάνετε λάθη. Πολύ μεγάλα λάθη!
Τσούεφ: Δε στηριζόμαστε σ' αυτόν.
Μόλοτοφ: Στηρίζεστε, στηρίζεστε.
Τσούεφ: Ομως κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί τα σοβιετικά δισεκατομμύρια.
Μόλοτοφ: Ωχ εσείς, μικροαστός，μικροαστός! Μικροαστός. Κανένας δεν μπορεί να το αρνηθεί... Ωχ εσείς!
Τσούεφ: Ο Χρουστσιόφ σφύριξε αδιάφορα κι έφυγε.
Μόλοτοφ: Εσείς πού ήσασταν; Σφύριξε. Αλλά εσείς πού σφυρίξατε; Τουλάχιστον να τα επιρρίψουμε σε κάποιον. Οχι κατ' αυτόν τον τρόπο... Μερικές φορές σας κάνω τον σπουδαίο. Κατά την άποψή σας ο σοσιαλισμός στη χώρα μας θα γίνει σε διακόσια χρόνια. Ας μελετήσουμε καλύτερα αυτό το θέμα.
Τσούεφ: Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι αξιοπρόσεκτο αμερικάνικο φρούτο - γκρέιπφρουτ. Σκέφτομαι ότι οι Γεωργιανοί πρέπει να το υιοθετήσουν.
Κβανταλιάνι: Κάτι υπάρχει, αλλά είναι λίγο.
Μόλοτοφ: Αυτό είναι αναγκαίο. Αυτά είναι πολύ καλά φρούτα, τα συστήνω.
Τσούεφ: Εάν εμείς πριν τον πόλεμο χωρίς να τσιγκουνευτούμε κόπους δεν ενισχύαμε την οικονομία με κάθε καπίκι, εάν τα σκορπούσαμε από εδώ κι από εκεί, τότε δε θα κερδίζαμε στον πόλεμο.
Μόλοτοφ: Ολα στο χρόνο τους. Αλλά είναι χρόνος να τα εξετάσουμε.
Τσούεφ: Η προπαγάνδα πρέπει να εξηγήσει.
Μόλοτοφ: Δεν πρέπει να κάνουμε τα ίδια λάθη στην προπαγάνδα μας. Και τις ανεπάρκειές της.
Τσούεφ: Στην τηλεόραση παρουσιάζουν ότι παραδίδουμε αθλητικές εγκαταστάσεις (σ.μ. σε άλλες χώρες), κάνουν τα εγκαίνια και δε λένε ότι αυτό είναι το δώρο της Σοβιετικής Ενωσης.
Μόλοτοφ: Πάρτε τα γκρέιπφρουτ, αμερικανικά ή κουβανικά...
Τσούεφ: Η Κούβα μας κρέμεται στο σβέρκο. Ας κρέμεται.
Μόλοτοφ: Δεν κρέμεται.
Κβανταλιάνι: Μακάρι και η Χιλή να κρεμόταν.
Μόλοτοφ: Οχι, αυτό δεν είναι αναγκαίο. Είμαι πολύ προσεκτικός σε αυτό το θέμα... Αλλά εσείς που είστε στην πολιτική...
Κβανταλιάνι: Βιατσεσλάβ Μιχάιλοβιτς, θυμάμαι πολύ καλά τα λόγια σας. Αυτό ήταν πέρυσι. Είχα πει να δώσω το μισθό μου για τη Χιλή και μου απαντήσατε: «Τι να κάνει ο μισθός; Τη ζωή μας πρέπει να δώσουμε για την επανάσταση!» Αυτό είπατε.
Μόλοτοφ: Από το να δώσουμε τη ζωή είμαστε μακριά ακόμη.
9.11.1973
Συμβουλεύω να διαβαστεί το έργο του Λένιν «Η πολιτική και η οικονομία στην εποχή της δικτατορίας του προλεταριάτου», γραμμένο στα τέλη του 1919. Μπορώ τώρα να σας το πω με δικά μου λόγια και μετά να το διαβάσετε προκειμένου να εμβαθύνετε. Σε αυτή την περίπτωση μεταφέρω ακριβώς τη διατύπωση.
Τι είναι σοσιαλισμός; Διατυπώθηκε ως εξής: Ο σοσιαλισμός είναι εξάλειψη των τάξεων. Η εξάλειψη των τάξεων είναι δυνατή μόνο στη δικτατορία του προλεταριάτου. Γι' αυτό είναι απαραίτητη η δικτατορία του προλεταριάτου. Χωρίς αυτήν οι τάξεις δεν μπορούν να εξαλειφθούν.
Εμείς έχουμε εξαλείψει την τάξη των εκμεταλλευτών. Εδώ όμως διατηρούμε τους αγρότες, τους συνεταιρισμένους αγρότες, ενώ δεν πρέπει να τους διατηρούμε, εάν θέλουμε την ευτυχία τους. Πρέπει να ελευθερωθούν από αυτά τα κολχόζ και να γίνουν εργάτες του σοσιαλιστικού χωριού. Εδώ οι υποστηρικτές του αγρότη, της δημοκρατίας, είναι στην κυριολεξία αντιδραστικοί. Αυτοί θέλουν να διατηρήσουν τον αγρότη με αυτή τη μορφή, στην οποία βρίσκεται, θέλουν να παγιώσουν την κατάσταση. Θόλωσαν μέσα στο μικροαστισμό τους.
29.7.1971, 12.12.1972, 30.6.1976
Μόλοτοφ: Ολοι αναφέρονται στο Λένιν. Ο ιστορικός Γκλέιζερμαν γράφει, αναφερόμενος στη «Μεγάλη πρωτοβουλία» του Λένιν, ότι ο κομμουνισμός είναι αταξική κοινωνία, η διαδικασία εξάλειψης των τάξεων είναι παρατεταμένη και τελικά θα εξαλειφθούν στον κομμουνισμό. Και αυτοί αυτό προωθούν. Αλλά το γεγονός είναι ότι ολόκληρος ο μαρξισμός, όλη η διαλεκτική του μαρξισμού απαιτεί υποχρεωτικά την ιστορική ανάπτυξη. Ολα εξετάζονται στην ανάπτυξη και πουθενά δε σταματά η διαδικασία. Επομένως ο Λένιν είχε δίκιο στο γεγονός ότι ο σοσιαλισμός είναι εξάλειψη των τάξεων. Αυτό σημαίνει ότι οι διαφορές δε θα είναι κοινωνικές, αλλά τελικά θα εξαλειφθούν, φυσικά, στη συνέχεια... Πράγματι ο άνθρωπος αναπτύσσεται από μικρός σε επιστήμονα. Είσαι παιδί. Μετά έφηβος. Αυτό το ήδη νεαρό άτομο είναι σε ηλικία για σπουδές. Αυτός είναι ήδη νέος επιστήμονας. Αυτός είναι ήδη ενήλικος επιστήμονας. Να χαράξουμε όριο είναι φυσικά αδύνατο.
Τσούεφ: Εντούτοις ο Λένιν υπέθετε ότι θα εξαλειφθούν οι τάξεις στο σοσιαλισμό.
Μόλοτοφ: Δεν υπέθετε. Αυτό αντιστοιχεί πλήρως στη θεωρία του. Ομως αυτό δε σημαίνει ότι όλα θα ολοκληρωθούν, αλλά θα συνεχιστούν παραπέρα. Ομως ο Λένιν δεν αφήνει την εξάλειψη των τάξεων για τον κομμουνισμό. Αυτό είναι το θέμα. Αλλά αυτοί το βάζουν κατά μέρος και σε αυτό στηρίζονται. Δεν υπάρχει επαναστατικότητα. Δε γίνεται να το αφήνουμε έτσι. Μερικές φορές είναι απαραίτητο να αναβάλλουμε κάτι για να προετοιμαστούμε. Αλλά να το πούμε. Ομως εδώ μετέφεραν την εξάλειψη των τάξεων στον κομμουνισμό. Το θέμα είναι ότι δεν μπορεί να προσεγγιστεί ο κομμουνισμός χωρίς επίλυση αυτού του καθήκοντος. Αυτό είναι το σημαντικότερο. Αυτοί προσπαθούν να υπερπηδήσουν αυτό το δύσκολο καθήκον. Να το υπερπηδήσετε είναι αδύνατο!
Στους μικροαστούς, λέει ο Λένιν, είναι χαρακτηριστική η αποστροφή από την ταξική πάλη του προλεταριάτου. Ονειρό τους είναι να ανταπεξέλθουν χωρίς αυτή, έχουν την τάση να λειάνουν και να αμβλύνουν τις αιχμηρές γωνίες. Και ο Μαρξ έλεγε: Μεταξύ του καπιταλισμού και του κομμουνισμού, σε αυτή τη μεταβατική περίοδο, δεν μπορεί να υπάρξει κάτι άλλο εκτός από τη δικτατορία του προλεταριάτου. Σε μας τώρα το προτείνουν ως εξής: Μεταξύ του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού! Αυτό το έχουν αλλάξει κατ' αυτό τον τρόπο σε όλη τη βιβλιογραφία. Και στο Πρόγραμμα.
28.4.1976
Κβανταλιάνι: Τελειώσατε την πάλη.
Μόλοτοφ: Τίποτα δεν τελειώσαμε ακόμα.
Κβανταλιάνι: Μέσα στη χώρα.
Μόλοτοφ: Και μέσα στη χώρα ακόμα τίποτα δεν έχουμε τελειώσει. Τις βάσεις μόνο κτίσαμε.
Κβανταλιάνι: Το ...επέτρεψε ο Χρουστσιόφ...
Μόλοτοφ: Ναι, και όσο ζούσε ο Χρουστσιόφ, και τώρα, δεν έχει τελειώσει. Αντίθετα η ιδεολογία, η οποία περιέχεται στο Πρόγραμμα του ΚΚΣΕ, μας φρενάρει.
Τσούεφ: Το Πρόγραμμα. Το Πρόγραμμα δεν είναι σωστό, Θεέ μου.
Μόλοτοφ: Δεν είναι το ότι δεν είναι σωστό. Φρενάρει την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Οι εργαζόμενοι εργάζονται και προωθούν την υπόθεση. Οι αγρότες, οι συνεταιρισμένοι αγρότες πάνε αργά, αλλά πηγαίνουν προς τα εμπρός. Δεν έχουν ουσιαστική καθοδήγηση. Αντίθετα, οι άνθρωποι μπερδεύονται από ανησυχίες για σοβαρά ζητήματα. Πουθενά στο Μαρξ, στον Ενγκελς, στο Λένιν δεν υπάρχει τέτοιος σοσιαλισμός, όπου η κυριαρχία των χρημάτων συνεχίζεται. Δεν υπάρχει κανένας τέτοιος σοσιαλισμός! Βρείτε τον. Αλλά σε εμάς συνεχίζεται (σ.μ η κυριαρχία των χρημάτων). Πουθενά στο Μαρξ, στον Ενγκελς, στο Λένιν δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, όπως λέμε, ώστε στον αναπτυγμένο, δομημένο ολοκληρωτικά σοσιαλισμό να υπάρχουν δύο μορφές ιδιοκτησίας. Δεν υπάρχει κανένας τέτοιος σοσιαλισμός! Αντί να υπερνικήσουμε τα κατάλοιπα της μεταβατικής περιόδου, εμείς τα συντηρήσαμε, φρενάραμε τα πάντα και θεωρούμε ότι χτίζουμε τον κομμουνισμό. Αυτό είναι γελοιότητα. Η ιδεολογία (σ.μ. του Προγράμματος) σε αυτό οδηγεί.
Τσούεφ: Στα «Οικονομικά προβλήματα» ο Στάλιν προσεγγίζει σωστά αυτό το ζήτημα;
Μόλοτοφ: Σωστά. Στην αρχή ήταν αναποφάσιστος, ενώ στο τέλος πήρε τη ακλόνητη θέση. Το προσέγγισε εξαιρετικά σωστά. Ομως δεν έγινε κατανοητό απ' όλους μας. Εκεί είναι το λάθος του και λογομάχησα μαζί του. Μου έδωσε να διαβάσω από το χειρόγραφο, και αυτό που ήδη είχε δημοσιευθεί, και το δεύτερο το οποίο δούλευε. Ομως, να, ούτε στο Μαρξ ούτε στον Ενγκελς ούτε στο Λένιν υπάρχει τέτοιο πράγμα, ότι στο σοσιαλισμό υπάρχουν χρήματα, υπάρχουν πουγκιά.
Τα κολχόζ είναι μεταβατική μορφή. Μεταβατική! Και δεν υπάρχει κανένας σοσιαλισμός με δύο μορφές ιδιοκτησίας και μάλιστα ολοκληρωμένος σοσιαλισμός. Ομως λέμε ότι έχουμε αναπτυγμένη σοσιαλιστική κοινωνία κι έτσι εφησυχάζουμε, φρενάρουμε. Πρέπει να απορυθμίσουμε και να αναπτύξουμε όλες τις δυνάμεις του λαού. Αυτά όλα θα ατσαλωθούν, θα βρουν το δρόμο τους. Αλλά τώρα οι ηγέτες μας δεν καταλαβαίνουν και εκείνοι οι οποίοι τους προωθούν τα έγγραφα, είναι απλά μικροαστοί ιδεολόγοι, οι οποίοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Οι βάσεις ήδη έχουν χτιστεί, πίσω δεν μπορούν να γυρίσουν. Και να τι λένε: «Αυτός είναι αναπτυγμένος σοσιαλισμός! Περνάμε στον κομμουνισμό!» κλπ. Δεν περνάμε πουθενά! Κι ο Μπρέζνιεφ είναι ένας από αυτούς τους ηγέτες, που δεν το κατάλαβαν αυτό, όχι επειδή δε θέλουν, αλλά επειδή είναι διαποτισμένοι με τη μικροαστική ιδεολογία. Μικροαστική! Απ' αυτό το «αγαθό» (σ.μ το μικροαστισμό) έχουμε ακόμα πάρα πολύ και δεν μπορεί παρά να μας φρενάρει. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι δε θα βρείτε σοβαρούς ανθρώπους που να σκέφτονται πάνω σε αυτό. Ακουσε κανείς, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, ότι είναι απαραίτητο -τάχα- να κινηθούμε με βάση το πώς είναι δομημένος ο σοσιαλισμός από τους Μαρξ, Ενγκελς, Λένιν; Δε θα βρείτε κανέναν.
Τσούεφ: Πώς θα το κινήσουμε, από πού θ' αρχίσουμε; Από τα κολχόζ ή από τι;
Μόλοτοφ: Στην πραγματικότητα από τα κολχόζ.
Τσούεφ: Να εξαλειφθούν τα κολχόζ, να περάσουν στην κρατική ιδιοκτησία;
Μόλοτοφ: Ναι, ναι. Ομως για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο να κάνουμε τεράστια προπαρασκευαστική δουλειά, αλλά ακόμα δεν την κάνουμε -επειδή υποθετικά όλα τα κάναμε- και καθυστερούμε την προπαρασκευαστική δουλειά για την εξάλειψη και των κολχόζ, και των χρημάτων. Και πρέπει να πω ότι εκτός από το Στάλιν, κανένας δεν έδειξε την αποφασιστικότητα. Και, ναι, ακόμη δεν καταλάβαινα, απλά διάβασα και συζήτησα αυτό το θέμα με το Στάλιν. Και ο Στάλιν καταρχάς αυτό το διατύπωνε διστακτικά, αλλά στην τελευταία επιστολή -20 χρόνια πριν- με βεβαιότητα είπε ότι τα κολχόζ αρχίζουν ήδη να φρενάρουν (σ.μ. την πορεία της οικοδόμησης). Τώρα τα κολχόζ μπορούν να υπολογίζουν στα μέσα που διαθέτουν. Ομως εάν το κράτος συμβάλει σε αυτή την υπόθεση, οι ρυθμοί θα πάρουν τεράστιες διαστάσεις. Στο Πρόγραμμα λέγεται ότι τα κολχόζ πρέπει να έχουν πρότυπο τα σοβχόζ. Αλλά γιατί να μην περάσουν στα πρότυπα, εάν ήδη είμαστε τόσο έτοιμοι, εάν οικοδομούμε τον κομμουνισμό; Δεν μπορούμε να φλυαρούμε ατελείωτα. Ομως το θέμα είναι ότι οι υποθέσεις μας πηγαίνουν άσχημα - εκμηχάνιση, βιομηχανοποίηση. Η Αμερική δεν έχει ανάγκη ούτε από ψωμί ούτε από βαμβάκι ούτε από τεύτλα. Γιατί; Επειδή γύρω-γύρω υπάρχουν μηχανές. Ολα είναι εξ ολοκλήρου μηχανοποιημένα. Αν μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό, θα τους ξεπεράσουμε. Εντούτοις, αντί να επικεντρωθούμε σε αυτό και με βάση αυτό να κινηθούμε, κάνουμε τώρα κολοσσιαίες επενδύσεις στη γεωργία... Αν περνάγαμε στο σοβιετικό τύπο αγροκτημάτων την οικοδόμηση, όπου το κράτος θα τα κάνει όλα για να εξασφαλίσει την ολόπλευρη και σύνθετη μηχανοποίηση, αυτό θα ήταν αξιοπρόσεκτο. Απλά αξιοπρόσεκτο. Θεωρώ ότι δεν είναι το πρόβλημά μας η αγροτική οικονομία. Θα το λύσουμε γρήγορα, όμως προς το παρόν δε μας φτάνουν οι μηχανές, προσαρμοζόμενες σε διαφορετικές περιοχές, διασυνδεδεμένες με τις διαφορετικές καλλιέργειες, με τα διαφορετικά είδη. Αν τακτοποιήσουμε κατάλληλα τη μηχανοποίηση, επιστημονικά και οικονομικά επαρκώς, εύκολα θα υλοποιήσουμε αυτούς τους στόχους. Δεν πρέπει να παραμείνουμε στο στρατιωτικό εξοπλισμό. Να, εδώ πρέπει να ρίξουμε όλες τις δυνάμεις...
Τσούεφ: Βιομηχανία, κύριο ζήτημα. Με αυτό αναμετρούνται.
Μόλοτοφ: Βεβαίως. Και με τίποτα περισσότερο. Τώρα βρισκόμαστε σε πολύ ευνοϊκή θέση. Η μόνη χώρα σε όλο τον κόσμο που δεν εξαρτάται από το ξένο πετρέλαιο, το αέριο. Η Αμερική εξαρτάται, η Γαλλία, η Αγγλία, όλοι... Εμείς είμαστε πλήρως απεξαρτημένοι. Μόνο οι μηχανές δε μας επαρκούν. Και ικανούς ανθρώπους διαθέτουμε. Αλλά το κύριο ζήτημα, φυσικά, είναι η εκμηχάνιση. Αξίζει να το καταλάβουμε αυτό. Να ακολουθήσουμε αυστηρά αυτή τη γραμμή και πολύ γρήγορα θα πάμε μπροστά.
...Να, πρέπει να καταλάβουμε τι είναι σοσιαλισμός, να καταλάβουμε αυτή την υπόθεση.
Τσούεφ: Τώρα κανένας, έστω και γενικά, δε μιλά για αυτό.
Μόλοτοφ: Ναι, τι σημαίνει «κανένας»; Μιλούν. Πάρα πολλοί. Μιλούν οι φιλόσοφοι και οι οικονομολόγοι. Υπάρχουν δύο βιβλία για τις βάσεις του επιστημονικού κομμουνισμού. Υπό τη συντακτική ευθύνη του διευθυντή του ιδρύματος μαρξισμού-λενινισμού, του ακαδημαϊκού Φεντοσέεβ. Διαβάστε λίγο, τι έκανε εκεί στο Μαρξ, τον Ενγκελς και το Λένιν.
Τσούεφ: Μπερδεύτηκε;
Μόλοτοφ: Ναι. Εξ ολοκλήρου... Μας πονοκεφάλιασε: ειρήνη, ειρήνη, ειρήνη! Ο Νίξον δε θα σας φέρει την ειρήνη. Ναι, θα υπάρξει σκληρή πάλη, χωρίς αυτή ακόμα δεν θα το ξεπεράσουμε. Αλλά εδώ το παίζουν ντροπαλοί: Ειρήνη, ειρήνη! Καλύτερα να του κοπεί το χέρι παρά να γράφει αυτές τις αηδίες! Ειρήνη, ειρήνη! Πρέπει να κατακτηθεί!
...Κάτι χρησιμοποιήσαμε: αναμειχθήκαμε τώρα στην Εγγύς Ανατολή. Ομως το να αναμειγνύεσαι για πολύ είναι επιβλαβές. Το θεωρώ ως μεγάλη απροσεξία μας: προτείναμε στα Ηνωμένα Εθνη ότι εφόσον οι συνεργάτες μας συμφωνούν, χάριν της ειρήνης στην Εγγύς Ανατολή πρέπει να αποσύρουμε τα στρατεύματά μας.
Τσούεφ: Και οι Αμερικανοί τα δικά τους.
Μόλοτοφ: Γιατί να αναμειχθούμε; Αυτό είναι ήδη περιττό. Εμείς χρησιμοποιήσαμε το Σαντάτ, ώστε να εξοπλιστούν πιο πολύ οι Αραβες και να αντισταθούν στους ιμπεριαλιστές και τώρα αυτοί μας αναγκάζουν με κάποιο τρόπο να υποκλιθούμε στους Αραβες. Οι Αραβες κατάλαβαν ότι είναι απαραίτητο να ενωθούν, άρχισαν να ανεβάζουν τις τιμές, να περιορίζουν τις παραδόσεις στο πετρέλαιο - έτσι που για μας είναι ευνοϊκό. Αφήστε το Σαντάντ να ασχολείται με αυτό. Είναι κακό για μας; Με τη βοήθειά μας θα γίνει πιο ενεργός. Εάν αποσυρθούμε, θα προσφέρουμε υπηρεσίες στους ιμπεριαλιστές...
Κβανταλιάνι: Ο Βλαντιμίρ Ιλιτς Λένιν, ο Ιωσήφ Στάλιν θα συμφιλιώνονταν με την εξολόθρευση του Κομμουνιστικού Κόμματος από το Σαντάντ;
Μόλοτοφ: Ω, σκεφθείτε! Να, ο Λένιν υπέγραψε την ειρήνη του Μπρεστ και ο Στάλιν υπέγραψε ειρήνη με το Χίτλερ. Δεν ήταν ανόητοι, αλλά έξυπνοι, όμως εσείς προσεγγίζετε το ζήτημα πολύ πρωτόγονα.
Κβανταλιάνι: Ομως τότε δεν υπήρχε άλλη διέξοδος.
Μόλοτοφ: Είναι απαραίτητο να κατανοούμε πότε χρησιμοποιούμε όλα τα μέσα. Η ειρήνη του Μπρεστ ήταν άσεμνη, ο Λένιν την υπέγραψε και ο Τρότσκι ήταν ενάντια. Πόσο έξυπνος ήταν ο Τρότσκι! Με το Χίτλερ συνάψαμε ειρήνη, όμως τελικά μας επιτέθηκαν. Τι ήμασταν; Ανόητοι; Κερδίσαμε σχεδόν δύο χρόνια. Κερδίσαμε!
Υπογράψαμε τη συνθήκη για την απαγόρευση πυρηνικών δοκιμών - συμφωνία με τους ιμπεριαλιστές της Αμερικής και της Αγγλίας ενάντια στη σοσιαλιστική Κίνα. Γιατί να απαγορεύσουμε στην Κίνα να έχει αυτό το όπλο; Η Κίνα έγραψε στα παλιά της τα παπούτσια αυτή τη συμφωνία κι έφτιαξε το όπλο. Την έγραψε και η Γαλλία. Αλλά αποδειχτήκαμε γυμνοί κι αυτό έδωσε το βασικό επιχείρημα στο Μάο Τσε Τουνγκ προκειμένου να απομακρυνθεί από τη Σοβιετική Ενωση. Ακριβώς αυτοί (σ.μ. Αμερικάνοι και Αγγλοι) υπέγραψαν, προκειμένου να βοηθήσουν να γίνει ρήγμα ανάμεσα στην Κίνα και τη Σοβιετική Ενωση. Τώρα αυτό δεν μπορεί να διορθωθεί. Αλλά οι Κινέζοι στη συνέχεια κατρακύλησαν παραπέρα, επειδή δεν είναι μαρξιστές - είναι ημι-μαρξιστές.
Τσούεφ: Προφανώς ο Χρουστσιόφ μας ώθησε σε αυτό.
Μόλοτοφ: Δεν μας ώθησε, αλλά απλά μας έσυρε σε αυτό το θέμα. Υπογράφηκε η συμφωνία: Ειρήνη, ειρήνη! Ναι, η ειρήνη χωρίς τον πόλεμο δεν μπορεί να υπάρξει.
Κβανταλιάνι: Δίνουμε δισεκατομμύρια σοβιετικών χρημάτων στο εξωτερικό και κατέρρευσαν!
Μόλοτοφ: Πού κατέρρευσαν αυτά;
Κβανταλιάνι: Στη Χιλή, παραδείγματος χάριν. Εσείς μας είπατε αμέσως, αρκετά χρόνια πριν, ότι η Χιλή δε θα κρατηθεί για πολύ.
Μόλοτοφ: Είναι καλό ότι υπήρξε η Χιλή. Ακόμα αρκετές παρόμοιες Χιλές θα υπάρξουν - νίκες και ήττες.
Τσούεφ: Βοήθεια στο Σαντάντ...
Μόλοτοφ: Αυτές είναι καθημερινές ανθρώπινες συνομιλίες. Αγοραίες.
Τσούεφ: Εάν στραφεί προς τους Αμερικανούς;
Μόλοτοφ: Εάν! Υποχρεωτικά θα στραφεί!
Τσούεφ: Αντε, θα σωπάσω. Υπάρχουν καλές λέξεις: Θα ζήσουμε, θα δούμε. Η ιστορία αποδεικνύει... Να, στον Τσώρτσιλ, στο «Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος»...
Μόλοτοφ: Δε μελετάτε σωστά την Ιστορία. Εσείς τη μελετάτε μόνο σύμφωνα με αυτά που λέει ο Τσώρτσιλ και εάν θα στηριχτείτε σε αυτόν θα κάνετε λάθη. Πολύ μεγάλα λάθη!
Τσούεφ: Δε στηριζόμαστε σ' αυτόν.
Μόλοτοφ: Στηρίζεστε, στηρίζεστε.
Τσούεφ: Ομως κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί τα σοβιετικά δισεκατομμύρια.
Μόλοτοφ: Ωχ εσείς, μικροαστός，μικροαστός! Μικροαστός. Κανένας δεν μπορεί να το αρνηθεί... Ωχ εσείς!
Τσούεφ: Ο Χρουστσιόφ σφύριξε αδιάφορα κι έφυγε.
Μόλοτοφ: Εσείς πού ήσασταν; Σφύριξε. Αλλά εσείς πού σφυρίξατε; Τουλάχιστον να τα επιρρίψουμε σε κάποιον. Οχι κατ' αυτόν τον τρόπο... Μερικές φορές σας κάνω τον σπουδαίο. Κατά την άποψή σας ο σοσιαλισμός στη χώρα μας θα γίνει σε διακόσια χρόνια. Ας μελετήσουμε καλύτερα αυτό το θέμα.
Τσούεφ: Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι αξιοπρόσεκτο αμερικάνικο φρούτο - γκρέιπφρουτ. Σκέφτομαι ότι οι Γεωργιανοί πρέπει να το υιοθετήσουν.
Κβανταλιάνι: Κάτι υπάρχει, αλλά είναι λίγο.
Μόλοτοφ: Αυτό είναι αναγκαίο. Αυτά είναι πολύ καλά φρούτα, τα συστήνω.
Τσούεφ: Εάν εμείς πριν τον πόλεμο χωρίς να τσιγκουνευτούμε κόπους δεν ενισχύαμε την οικονομία με κάθε καπίκι, εάν τα σκορπούσαμε από εδώ κι από εκεί, τότε δε θα κερδίζαμε στον πόλεμο.
Μόλοτοφ: Ολα στο χρόνο τους. Αλλά είναι χρόνος να τα εξετάσουμε.
Τσούεφ: Η προπαγάνδα πρέπει να εξηγήσει.
Μόλοτοφ: Δεν πρέπει να κάνουμε τα ίδια λάθη στην προπαγάνδα μας. Και τις ανεπάρκειές της.
Τσούεφ: Στην τηλεόραση παρουσιάζουν ότι παραδίδουμε αθλητικές εγκαταστάσεις (σ.μ. σε άλλες χώρες), κάνουν τα εγκαίνια και δε λένε ότι αυτό είναι το δώρο της Σοβιετικής Ενωσης.
Μόλοτοφ: Πάρτε τα γκρέιπφρουτ, αμερικανικά ή κουβανικά...
Τσούεφ: Η Κούβα μας κρέμεται στο σβέρκο. Ας κρέμεται.
Μόλοτοφ: Δεν κρέμεται.
Κβανταλιάνι: Μακάρι και η Χιλή να κρεμόταν.
Μόλοτοφ: Οχι, αυτό δεν είναι αναγκαίο. Είμαι πολύ προσεκτικός σε αυτό το θέμα... Αλλά εσείς που είστε στην πολιτική...
Κβανταλιάνι: Βιατσεσλάβ Μιχάιλοβιτς, θυμάμαι πολύ καλά τα λόγια σας. Αυτό ήταν πέρυσι. Είχα πει να δώσω το μισθό μου για τη Χιλή και μου απαντήσατε: «Τι να κάνει ο μισθός; Τη ζωή μας πρέπει να δώσουμε για την επανάσταση!» Αυτό είπατε.
Μόλοτοφ: Από το να δώσουμε τη ζωή είμαστε μακριά ακόμη.
9.11.1973
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου